Rola witaminy D w leczeniu PCOS
Zespół policystycznych jajników jest coraz częstszym problemem wśród kobiet, związany jest z zaburzeniami gospodarki hormonalnej. W organizmie produkowanych jest zbyt dużo hormonów męskich zwanych androgenami a zbyt mało żeńskich : estrogenów. Ta zaburzona proporcja wpływa na zaburzenia w dojrzewaniu pęcherzyka, uwalniania komórki jajowej do jajowodu, zagnieżdżania się komórki jajowej w endometrium. Zostaje zaburzony cały proces owulacji i implantacji. Te wszystkie zaburzenia prowadzą do zwiększenia się ryzyka niepłodności i trudniejsze zajście w ciąże.
Dodatkowo wysokie stężenie androgenów wpływa na powstawanie nadmiernego owłosienia ( hirsutyzm), trądzik , pogorszenia stanu skóry oraz rozwój insulinooporności i cukrzycy. Chroniczne zwiększone stężenie insuliny może prowadzić do nadwagi i zwiększania się poziomu tkanki tłuszczowej i zwiększenie stanu zapalnego w organizmie.
Receptory dla witaminy D (VDR) występują we wszystkich układach w organizmie, także w jajnikach, dlatego jej niedobór może wpływać na ich zaburzenia szczególnie u kobiet ze zdiagnozowanym PCOS.
Udowodniono, że niedobór witaminy D występuje częściej u kobiet z PCOS w porównaniu do zdrowych kobiet .
Jak witamina D jest powiązana z PCOS?
- Wpływa na transkrypcję genów -> reguluje syntezę estrogenów, wpływa na regulacje genu aromatazy i utrzymanie prawidłowego stężenia wapnia. U kobiet z PCOS zachodzi zaburzona ekspresja genu aromatazy, wzrasta stężenie LH a obniża się stężenie progesteronu i estradiolu -> nasila to objawy PCOS i zmniejsza płodność
- Wpływa na działanie insuliny, jej receptory obecne są w komórkach beta trzustki
- Jej obniżone stężenie wpływa na zaburzony metabolizm wapnia, który wpływa na zahamowanie dojrzewania pęcherzyków jajnikowych co w konsekwencji powoduje zaburzenia miesiączkowania i obniża płodność
- Niedobór witaminy D zaburza przekształcanie się androgenów do estrogenów, co powoduje zwiększone stężenie męskich hormonów płciowych we krwi co obniża płodność, wpływa na powstanie hirsutyzmu
Wyniki badań opisujące pozytywny wpływ stosowania witaminy D u kobiet z PCOS są obiecujące.
Jakie dawki stosować?
Rekomenduje się stosowanie 1500-2000IU dla osób dorosłych w celu osiągnięcia stężenia 25(OH)D w surowicy powyżej 30 ng/ml. Obecnie w przeprowadzonych badaniach większość kobiet z PCOS miała niedobór witaminy D we krwi. Jej wartości wahały się w granicach 11-31 ng/ml, przy czy większość wartości nawet poniżej poziomu 20 ng/ml.
W przypadku PCOS warto skonsultować z lekarzem suplementację witaminą D oraz innymi witaminami i związkami mineralnymi stymulującymi jej syntezę.
Podsumowując, wykazano korzystny wpływ suplementacji witaminą D na poprawę insulinowrażliwości, występowanie owulacji, dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych oraz regulację cykli miesiączkowych co wpłynęło na poprawę płodności u kobiet z PCOS.
Każdy przypadek PCOS jest inny i przebieg leczenia powinien być dopasowany indywidualnie, lecz wdrożenie suplementacji i diety wspomagającej powinien stanowić priorytet leczenia.
Brzozowska M., Karowicz-Bilińska A. Rola niedoboru witaminy D w patofizjologii zaburzeń występujących w zespole policystycznych jajników. Ginekol Pol. 2013, 84 456-460,
Selimoglu H, Duran C, Kiyicic. The effect of vitamin D replacement therapy on insulin resistance and androgens levels in women with polycystic ovary syndrome. J Endocrinol Invest. 2010, 33, 234-238.
Skałba P., Dąbkowska-Huć A. „Metaboliczne aspekty zespołu policystycznych jajników (PCOS)”. Endokrynologia Polska. 2005; 6(56): 960-963.